Bugünkü dersimizde ‘по’ Edatı üzerinde çalışacağız. Rusça’daki en zor gramer unsurlarından biri olan edatlar, Rusça cümlesinin içindeki sözcükleri birbirine bağlar.
I. İsim + по (bilgi alanı, çalışma alanı vs.)
Rusça’da bir ismin türünü (çalışma alanını, bilgi alanını) belirtmeniz gerekiyorsa ‘по’ edatı kullanmanız lazım. Örneğin, ‘derskitabı’ diye bir ismimiz var. ‘Rusça derskitabı’ (ne kitabı?) söylememiz gereliyorsa önce isim (‘уче́бник’, derskitabı), sonra ‘по’ edatı ve son olarak —E Halindeki ‘ру́сский язы́к’ kelimesini kullanacağız. Sonuçta karşımıza ‘уче́бник по ру́сскому языку́’ kelime grubu çıkar.
İsimlerin —E Halindeki kullanışlarına bakın:
|
Eril cins Bir ünsüz veya – й ile biten isimler —у/-ю takısını alır -У/-Ю |
Dişil cins — а, —я harfleriyle bitenler –E takısını alır — ия harf grubu ile bitenler –ИИ takısını alır -E/-ИИ |
Nötr cins — о, —е harfleriyle bitenler genellikle hiç bir takı almaz (bazı kelimeler —у/-ю takısını alır) |
|
персона́л – по персона́лу язы́к – по языку́ Кре́мль – по Кремлю́ |
рекла́ма – по рекла́ме матема́тика – по матема́тике Росси́я – по Росси́и Ту́рция – по Ту́рции |
ко́фе – по ко́фе кино́ – по кино́ |
Lütfen, aşağıdaki örneklere bakın:
дире́ктор по персона́лу – personel müdürü
экску́рсия по Кремлю́ – Kremlin turu, Kremlin gezisi
ме́неджер по рекла́ме – reklam menejeri
уче́бник по матема́тике – matematik derskitabı
путеше́ствие по Росси́и – Rusya seyahati
тураге́нтство по Ту́рции – Türkiye turizm acentası
специали́ст по ко́фе – kahve uzmanı
экза́мен по ру́сскому языку́ – Rusça sınavı
II. Fiil + по (nerede? nereyi? kimi? neyi?)
Rusça’da ‘по’ Edatı, farklı fiillerle kullanılır. Bu kullanışları hatırlamanızda fayda var.
1) ‘По’ Edatı, hareket fiilleriyle kullanılırsa ‘nerede, nereyi’ sorusuna cevap verir:
ходи́ть по музею – müzeyi gezmek
гуля́ть по го́роду/по Кра́сной пло́щади – şehri/Kızıl Meydanı gezmek
путеше́ствовать по Росси́и/по Ту́рции/по ми́ру/по Евро́пе – Rusya’da/Türkiye’de/dünyada/Avrupa’da seyahat etmek
2) Rusça’da ‘televizyonda seyretmek’ ve ‘radyoda dinlemek’ ifadeleri de ‘по’ Edatının kullanılmasını gerektirir:
смотре́ть (фильм) по телеви́зору – televizyonda (film) seyretmek
слу́шать (но́вости) по ра́дио – radyoda (haber) dinlemek
3) ‘Скуча́ть’ (özlemek) fiili de her zaman ‘по’ Edatıyla kullanılır:
скуча́ть по друзья́м – arkadaşları özlemek
скуча́ть по тебе́/по вам – seni/sizi özlemek
скуча́ть по Росси́и/по Ту́рции – Rusya’yı/Türkiye’yi özlemek
Şimdi aşağıdaki örneklere bakın:
1.
— Я о́чень скуча́ю по Ту́рции и по свои́м туре́цким друзья́м. – Türkiye’yi ve Türk arkadaşlarımı çok özlüyorum.
2.
— Э́тим ле́том мы хоти́м прое́хать по Золото́му Кольцу́ Росси́и. – Yazın Rusya’nın Altın Halkasını gezmek istiyoruz.
3.
— Ка́ждый день я слу́шаю но́вости по ра́дио. – Her gün radyoda haber dinliyorum.
4.
— За́втра у меня́ экза́мен по ру́сскому языку́. – Yarın Rusça sınavım var.
— Жела́ю уда́чи! – Bol şans dilerim!
5.
— Бюле́нт рабо́тает ме́неджером по тури́зму. – Bülent turizm menejeri olarak çalışıyor.
6.
— Ты настоя́щий специали́ст по ко́фе! – Sen bir kahve uzmanısın!
Kaynak: Sputnik