Bugünkü dersimizde Türkçe’deki ‘bilmek’ fiilini iki Rusça karşılığı olan ‘знать’ [znat’] (bilmek) ve ‘уметь’ [umet’] (bir şey yapmayı bilmek) fiillerini inceleyeceğiz. İlk olarak fiillerin anlamlarına bakalım.
Eğer Rusça’da teoretik olarak bir şey bildiğinizi söylemek istiyorsanız ‘знать’ fiili kullanacaksınız. Eğer bildiğiniz şeyleri pratikte uyguladığınızı belirtmeniz gerekirse‘уметь’ fiili kullanacaksınız.
знать (что-либо) – teoretik olarak bir şeyler bilmek
уметь (делать что-либо) – pratikte bir şey yapmayı bilmek
Lütfen, örneklere bakın:
1.
Я зна́ю пра́вила доро́жного движе́ния, но маши́ну води́ть не уме́ю. – Tüm trafik kurallarını bilirim, ama araba kullanmayı bilmem.
2.
Серка́н зна́ет грамма́тику ру́сского языка́, но не умее́т говори́ть. – Serkan Rusça’nın gramerini bilir, fakat Rusça konuşmayı bilmez (konuşamaz).
Şimdi fiillerin Zaman Şekillerine bakın (Şimdiki Zaman – Geçmiş Zaman – Gelecek Zaman), ilk olarak fiillerin Tamamlanmamış Biçim şekli üzerinde duralım:
Знать – bilmek
Şimdiki Zaman: я зна́ю (ben biliyorum) – ты зна́ешь (sen biliyorsun) – он/она́ зна́ет (o biliyor, Eril/Dişil) – мы зна́ем (biz biliyoruz) – вы зна́ете (siz biliyorsunuz) – они́ зна́ют (onlar biliyorlar).
Geçmiş Zaman: я/ты/он знал (ben biliyordum/sen biliyordun/o biliyordu, Eril) – я/ты/она́ зна́ла (ben biliyordum/sen biliyordun/o biliyordu, Dişil) – мы/вы/они́ зна́ли (biz biliyorduk/siz biliyordunuz/onlar biliyordular)
Gelecek Zaman: я бу́ду знать (ben bileceğim) – ты бу́дешь знать (sen bileceksin) – он/она́ бу́дет знать (o bilecek, Eril/Dişil) – мы бу́дем знать (biz bileceğiz) – вы бу́дете знать (siz bileceksiniz) – они́ бу́дут знать (onlar bilecekler).
Уметь – (bir şey yapmayı, yapmasını) bilmek:
Şimdiki Zaman: я уме́ю (ben biliyorum) – ты уме́ешь (sen biliyorsun) – он/она́ уме́ет (o biliyor, Eril/Dişil) – мы уме́ем (biz biliyoruz) – вы уме́ете (siz biliyorsunuz) – они́ уме́ют (onlar biliyorlar).
Geçmiş Zaman: я/ты/он уме́л (ben biliyordum/sen biliyordun/o biliyordu, Eril) – я/ты/она́ уме́ла (ben biliyordum/sen biliyordun/o biliyordu, Dişil) – мы/вы/они́ уме́ли (biz biliyorduk/siz biliyordunuz/onlar biliyordular)
Gelecek Zaman: я бу́ду уме́ть (ben bileceğim) – ты бу́дешь уме́ть (sen bileceksin) – он/она́ бу́дет уме́ть (o bilecek, Eril/Dişil) – мы бу́дем уме́ть (biz bileceğiz) – вы бу́дете уме́ть (siz bileceksiniz) – они́ бу́дут уме́ть (onlar bilecekler).
Yukarıdaki fiillerin yalnız Tamamlanmamış fiil biçim şekilleri var. Eğer Tamamlanmış Biçimi kullanmanız gerekirse iki farklı fiil kullanacaksınız:
узна́ть [uznat’] – (bir şey) öğrenmek
научи́ться [nauçitsa] – (bir şey yapmayı) öğrenmek
Şimdi örneklere bakın:
3.
— Я зна́ю всё э́то о́чень хорошо́, но не уме́ю испо́льзовать на пра́ктике. – Tüm bunları çok iyi biliyorum ama pratik hayatta kullanmayı bilmiyorum.
4.
— Ра́ньше я хорошо́ знал англи́йский, но и́з-за отсу́тствия пра́ктики соверше́нно забы́л его́. – Eskiden İngilizceyi çok iyi biliyordum ama pratik yokluğundan dolayı iyice unutmuşum.
5.
— Е́сли бу́дешь гото́виться к экза́мену то́лько по э́той програ́мме, то бу́дешьхорошо́ знать пра́вила, но соверше́нно не бу́дешь уме́ть води́ть мотоци́кл. –Sınava yalnız bu programa göre hazırlanacaksan kuralları iyi bileceksin, ama motosiklet kullanmayı bilmeyeceksin (öğrenmeyeceksin).
Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle…
Kaynak: Sputnik