Bugünkü dersimizde, Rusların bile gündelik hayatlarında karıştırdıkları iki fiil üzerinde duracağız. Bu fiilleri doğru kullanmanız, Rusça’yı iyice kavradığınızı gösterir.
İlk olarak aşağıdaki fiillere bakın:
надева́ть [nadivát’] – giymek
одева́ть [adivát’] – giydirmek
Bu iki fiil arasında şöyle bir fark var:
надева́ть + что? – birşeyi giymek
одева́ть + кого? – birkimseyi giydirmek
İki fiil arasındaki farkı unutmamak için Rusça’da şöyle bir ifade bulunur:
Оде́жду надева́ем, Наде́жду одева́ем [adéjdu nadiváyim, Nadéjdu adiváyim] – Giyimi giyeriz, Nadejda (kız, kadın ismi)’yı giydiririz.
Ayrıca ‘giyinmek’ anlamına gelen ‘одева́ться’ [adivátsa] fiili, Rusça’da çok kullanılan fiiller arasına girer.
Yukarıdaki fiillerin hem Tamamlanmamış Biçimi (несовершенный вид, НСВ) hem de Tamamlanmış Biçimi (СВ) bulunur. Hatırlarsanız Tamamlanmamış Biçimi (НСВ) daha çok süreci gösterirken Tamamlanmış Biçimi (СВ) elde edilen veya edilecek olan sonucu belirtir:
надева́ть [nadivát’] (НСВ) – наде́ть [nadét’] (СВ) – giymek
одева́ть [adivát’] (НСВ) – оде́ть [adét’] (СВ) – giydirmek
одева́ться [adivátsa] (НСВ) – оде́ться [adétsa] (СВ) – giyinmek
Dikkat edin! Gündelik konuşmalarda daha çok ‘надева́ть’ ve ‘одева́ться’ fiilleri kullanılır, çünkü birşey giydiğimizi ve giyindiğimizi sık sık söyleriz.
Şimdi bu sıkça kullanılan fiillerin çekimlerine bakın:
надева́ть [nadivát’] – giymek (süreç)
Şimdiki Zaman: я надева́ю – ты надева́ешь – он (она́) надева́ет – мы надева́ем – вы надева́ете – они́ надева́ют
Geçmiş Zaman: я/ты/он (она́) надева́л/надева́ла – мы/вы/они́ надева́ли
Gelecek Zaman: я бу́ду/ты бу́дешь/он (она́) бу́дет/ мы бу́дем/вы бу́дете/они́ бу́дут + надева́ть
Emir Kipi: надева́й/надева́йте
наде́ть [nadét’] (СВ) – giymek (sonuç)
Şimdiki Zaman: yok
Geçmiş Zaman: я/ты/он (она́) наде́л/наде́ла – мы/вы/они́ наде́ли
Gelecek Zaman: я наде́ну/ты наде́нешь/он (она́) наде́нет/мы наде́нем/вы наде́нете/они наде́нут
Emir Kipi: наде́нь/наде́ньте
одева́ться [adivátsa] (НСВ) – giyinmek (süreç)
Şimdiki Zaman: я одева́юсь – ты одева́ешься – он (она́) одева́ется – мы одева́емся – вы одева́етесь – они́ одева́ются
Geçmiş Zaman: я/ты/он (она́) одева́лся/одева́лась – мы/вы/они́ одева́лись
Gelecek Zaman: я бу́ду/ты бу́дешь/он (она́) бу́дет/ мы бу́дем/вы бу́дете/они́ бу́дут + одева́ться
Emir Kipi: одева́йся/одева́йтесь
оде́ться [adétsa] (СВ) – giyinmek (sonuç)
Şimdiki Zaman: yok
Geçmiş Zaman: я/ты/он (она́) оде́лся/оде́лась – мы/вы/они́ оде́лись
Gelecek Zaman: я оде́нусь/ты оде́нешься/он (она́) оде́нется/мы оде́немся/вы оде́нетесь/они́ оде́нутся
Emir Kipi: оде́нься/оде́ньтесь
Lütfen, örneklere bakın:
1.
— Наде́нь э́ти боти́нки. Посмо́трим, подойду́т ли они́ тебе́. – Bu ayakkabıyı giy bakalım, sana uyar mı uymaz mı.
2.
— Я наде́л (sonuç) пальто́, шарф и ша́пку и вы́шел из до́ма. – Ben palto, şarf ve şapka giydim ve evden çıktım.
3.
— Ты ко́гда-нибудь надева́л (süreç) таки́е шо́рты? – Sen bunun gibi şortu hiç giydin mi?
4.
— Е́сли бу́дет хо́лодно, я наде́ну ку́ртку (sonuç), а вы наде́ньте (sonuç) плащ. – Hava soğuk olursa mont giyerim, siz de yağmurluk giyin.
5.
— Уже́ у́тро. Сейча́с я вста́ну и оде́нусь (sonuç). – Sabah oldu. Şimdi kalkıp giyinirim.
6.
— У Мура́та хоро́ший вкус. Он всегда́ хорошо́ одева́ется (süreç). – Murat’ın çok iyi zevki var. Her zaman iyi giyinir.
7.
— Снача́ла мы одева́ем (süreç) ребёнка, пото́м одева́емся (süreç) са́ми. – Önce çocuğu giydiririz, sonra kendimiz giyiniriz.
8.
— Ты уже́ оде́лась (sonuç)? Тогда́ выхо́дим. – Giyindin mi artık? O zaman çıkıyoruz.
Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle…
Kaynak: Sputnik