Bugünkü dersimizde Yer Belirten Edatlar üzerinde çalışmaya devam ediyoruz. Bu derste inceleyeceğimiz edatlar, Rusça’da ‘nerede’ sorusuna cevap veren isimlerle kullanılır, -İLE Hali (Твори́тельный падеж) ve -DE Halinin (Предло́жный падеж) kullanılmasını gerektirir.
İlk önce aşağıdaki Edatlara ve Türkçe anlamlarına bakın. Bu Edatlar, bir nesnenin başka bir nesneye göre yerini belirtir.
1) Birinci grup, —İLE Halindeki isimlerle kullanılır:
над/на́до* [nat/náda] – üzerinde
под [pot] – altında
пе́ред [périt] – önünde
за [za] – arkasında, (bazen ‘başında’)
ме́жду [méjdu] – arasında
ря́дом с [ryádam s…] – yanında
2) İkinci grup, —DE Halindeki isimlerle kullanılır:
в/во* [v/vo] – içinde
на [na] – üstünde
‘В‘ ve ‘на‘ edatlarının kullanılması hakkında ayrıntılı bilgiler için tıklayın
* ‘На́до’ Edatı, çift ünsüzlerle başlayan bazı kelimelerle kullanılır, şunları ezberlemekte fayda var:
на́до мно́ю [náda mnóyu] – benim üzerimde
на́до все́ми [náda fsémi] – herkes üzerinde
Bazı edatlar, yukarıdaki kelimelerden önce aynı şekilde değişir:
пе́редо мно́ю [périda mnóyu] – benim önümde
по́до мно́ю [páda mnóyu] – benim altımda
ря́дом со мно́ю [ryádam sa mnóyu] – benim yanımda
* ‘Во’ edatı, ‘в, ф+ünsüz’ grubu ile başlayan kelimelerden önce kullanılır. Lütfen, şunları ezberleyin:
во вто́рник [va ftórnik] – Salı günü
во второ́й раз [va ftaróy ras] – ikinci defa
во Влади́мире [va Vladímiri] – Vladimir’de (eski bir Rus şehrinin adı)
во сне [va sne] – rüyada
во дворе́ [va dvaré] – avluda
во дворце́ [va dvartsé] – sarayda
Yukarıdaki tüm Edatlar, ‘nerede’ cevap veren İsimlerle kullanılır. Rusça’da Edatlar, İsimden önce gelir, İsimlerin farklı hallerinde kullanılmasını gerektirir. Bugünkü dersimizde üzerinde çalıştığımız Edatlar, —İLE ve –DE Halindeki İsimlerle kullanılır. Aşağıdaki tabloda yer alan Hal takılarına bakın:
1) —İLE Hali:
| Eril | Nötr | Dişil |
| -ом, —ем | -0, —ем | -ой,-ей |
| дом – до́мом | кафе́ – кафе́ | ла́мпа – ла́мпой |
| музе́й – музе́ем | метро́ – метро́ | доро́га – доро́гой |
| оте́ль – оте́лем | мо́ре – мо́рем | семья́ – семьёй |
Şahıs Zamirlerinin —İLE Hali şekillerine de bakın:
я – мной [mnoy] – benimle
ты – тобо́й [tabóy] – seninle
он – ним [nim] – onunla (Eril)
она́ – не́ю [néyu] – onunla (Dişil)
оно́ – ним [nim] – onunla (Nötr)
мы – на́ми [námi] – bizimle
вы – ва́ми [vámi] – sizinle
они́ – ни́ми [ními] – onlarla
2) –DE Hali:
| Eril | Nötr | Dişil |
| -е | -0 | -е |
| дом – до́ме | кафе́ – кафе́ | ла́мпа – ла́мпе |
| музе́й – музе́е | метро́ – метро́ | доро́га – доро́ге |
| оте́ль – оте́ле | мо́ре – мо́ре | семья́ – семье́ |
Şahıs Zamirlerinin —İLE Hali şekillerine de bakın:
я – мне [mn’e] – bende (benim içimde, benim üzerimde)
ты – тебе́ [tib’é] – sende
он – нём [nyom] – onda (Eril)
она́ – ней [ney] – onda (Dişil)
оно́ – нём [nyom] – onda (Nötr)
мы – нас [nas] – bizde
вы – вас [vas] – sizde
они́ – них [nih] – onlarda
Model 1: Yer belirten Edat (рядом с) + İsmin –İLE Hali
дом – ря́дом с до́мом (evin yanında)
метро́ – ря́дом с метро́ (metronun yanında)
гости́ница – ря́дом с гости́ницей (otelin yanında)
я – ря́дом со мной (benim yanımda)
Model 2: Yer belirten Edat (в) + İsmin –DE Hali
дом – в до́ме (evin içinde, evde)
метро́ – в метро́ (metronun içinde)
гости́ница – в гости́нице (otelin içinde)
Şimdi örneklere bakın:
1.
— Над столо́м виси́т ла́мпа. – Masanın üzerinde bir lamba var (asılı duruyor).
2.
— На́до мно́ю лета́ют пти́цы. – Üzerimde kuşlar uçuşuyor.
3.
— Под столо́м стои́т чемода́н. – Masanın altında bir bavul var (duruyor).
4.
— Где апте́ка? – Eczane nerede?
— За э́тим до́мом. – Bu evin arkasında.
5.
— Пе́ред на́ми банк, ря́дом с ба́нком апте́ка. – Önümüzde bir banka, bankanın yanında bir eczane var.
6.
— Телефо́н лежи́т на столе́. – Telefon masada duruyor.
7.
— Телефо́н лежи́т в столе́. – Telefon, masanın içinde duruyor.
8.
— Жди меня́ ме́жду торго́вым це́нтром и парко́вкой. – Beni alış veriş merkezi ile park yerinin arasında bekle.
Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle…
Kaynak: Sputnik