Bugünkü dersimizde ‘ИЗ’ ve ‘С’ Edatları üzerinde çalışacağız. Bilindiği gibi, Rusça’daki en zor gramer unsurlarından biri olan edatlar, Rusça cümlesinin içindeki sözcükleri birbirine bağlar. Bugün inceleyeceğimiz edatlar, Rusça’da ‘nereden’ sorusuna cevap veren isimlerle kullanılır.
Bugün üzerinde çalıştığımız edatların ikisi de, ‘bir yerden, bir etkinlikten’ anlamına gelir, ‘откуда?’ (‘nereden?’) sorusuna cevap verir. Kullanışları, ‘nerede’ anlamına gelen isimlerle kullanılan ‘В’ ve ‘НА’ edatlarının kullanışlarına benzer.
‘В’ ve ‘НА’ edatları konusuna bakmak için tıklayın
Dikkat! Genel kural şudur:
‘ИЗ’ edatı, ‘В’ edatının yerini alır, ‘bir yerden’ anlamında kullanılır.
‘С’ edatı ise ‘НА’ edatı yerine kullanılır, ‘bir etkinlikten’ anlamını alır.
Aşağıdaki örneklere bakın:
Мы бы́ли в кино́ (Biz sinemadaydık). – Мы пришли́ из кино́ (Biz sinemadan geliyoruz: yer).
Я сейча́с на собра́нии. (Şuan toplantıdayım). – Я верну́лся с собра́ния (Toplantıdan döndüm: etkinlik).
Я живу́ в Ту́рции (Ben Türkiye’de yaşıyorum). – Я прие́хал из Ту́рции (Ben Türkiye’den geldim: yer).
Мы бы́ли на конце́рте (Biz konserdeydik). – Мы пришли́ с конце́рта (Biz konserden geliyoruz: etkinlik).
Şimdi de bu edatların isimlerle kullanışlarına bakın. Bu edatlar, her zaman bir isimden önce gelir; isim ise, —In Halinde kullanılır:
из + ко́мната = из ко́мнаты [iskómnatı] (odadan)
из + А́нглия = из А́нглии [izángliyi] (İngiltere’den)
c + рабо́та = с рабо́ты [srabótı] (işten)
Şimdi —In Halindeki isimlerin değişimlerine bakalım. Eril cinsteki isimler, bu Halde genel olarak ‘-а/-я’ takısını alır. Nötr cinsteki isimlerin bazıları hallere göre değişmediği için Yalın Halde gibi kullanılır, bazıları ise ‘-я’ takısını alır. Dişil cinstekilerin sonuna ise ‘-ы/-и’ eklenir:
| Eril Cins | Dişil Cins | Nötr Cins |
| -а/-я | -ы/-и | -я, —0 |
| рестора́н – из рестора́на | больни́ца – из больни́цы | метро́ – из метро́ |
| клуб – из клу́ба | Ту́рция – из Ту́рции | кино́ – из кино́ |
| оте́ль – из оте́ля | Росси́я – из Росси́и | собра́ние – с собра́ния |
| конце́рт – с конце́рта | рабо́та – с рабо́ты | заня́тие – с заня́тия |
| уро́к – с уро́ка | экску́рсия – с экску́рсии | |
Şimdi örneklere bakın:
1.
— Они́ бы́ли в кино́ (yer) на премье́ре (etkinlik) фи́льма. – Onlar sinemadaydı, filmin ilk gösterisindeydi.
— Они́ верну́лись из кино́ (yer) с премье́ры (etkinlik) фи́льма. – Onlar sinemadan, filmin ilk gösterisinden döndüler.
2.
— На про́шлой неде́ле Фати́х был в Но́вгороде (yer) на конфере́нции (etkinlik). – Fatih, geçen hafta Novgorod’daydı, konferanstaydı.
— Вчера́ Фати́х верну́лся из Но́вгорода (yer) с конфере́нции (etkinlik). – Fatih dün Novgorod’dan konferanstan döndü.
3.
— Вы до́лго бы́ли вчера́ ве́чером в клу́бе (yer) на вечери́нке (etkinlik)? – Dün akşam kulüpte, partide uzun mu kaldınız?
— Да, вчера́ мы по́здно верну́лись из клу́ба (yer) с вечери́нки (etkinlik). – Evet, dün kulüpten, partiden geç döndük.
Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle…
Kaynak: Sputnik