Bugünkü dersimizde Rusça’da renkleri inceleyeceğiz, renkleri içeren ve Rusların gündelik konuşmalarında kullanılan bazı deyimler üzerinde duracağız.
İlk olarak Rusça’da en çok kullanılan renkleri sıralayalım:
цветно́й [tsvitnóy] – renkli
чёрно-бе́лый [çórna-bélıy] – siyah-beyaz
бе́лый [bélıy] – beyaz
чёрный [çórnıy] – siyah
се́рый [sérıy] – gri
кра́сный [krásnıy] – kırmızı
жёлтый [jóltıy] – sarı
ора́нжевый [aránjıvıy] – turuncu
ро́зовый [rózavıy] – pembe
бордо́вый [bardóvıy] – bordo
фиоле́товый [fialétavıy] – mor
си́ний [síniy] – lacivert
голубо́й [galubóy] – mavi
зелёный [zilyónıy] – yeşil
бе́жевый [béjıvıy] – bej
кори́чневый [karíçnivıy] – kahverengi
сере́бряный [sirébrinıy] – gümüş
золото́й [zalatóy] – altın
Renklerin tonlarını belirtmek için ‘светлый’ [svétlıy] ve ‘тёмный’ [tyómnıy] kelimelerinin kökleri kullanılır:
све́тло+renk
тёмно+renk
све́тло-се́рый [svétla-sérıy] – açık gri
тёмно-се́рый [tyómna-sérıy] – koyu gri
Rusça’da gökkuşağı renklerini sıralamak için şu ifade kullanılır: Ка́ждый охо́тник жела́ет знать, где сиди́т фаза́н (Her avcı, sülünün nerede oturduğunu/bulunduğunu bilmek ister).
İlk bakışta anlamsız olan bu cümlenin kelimelerinin ilk harfine baktığınızda bu harfle başlayan renkleri sıralayabilirsiniz:
Ка́ждый = кра́сный (kırmızı)
охо́тник = ора́нжевый (turuncu)
жела́ет = жёлтый (sarı)
знать = зелёный (yeşil)
где = голубо́й (mavi)
сиди́т = си́ний (lacivert)
фаза́н = фиоле́товый (mor)
Bir şeyin rengini öğrenmek için cümlenin başına ‘Како́го цве́та…’ [kakóva tsvéta…] sorusunu getirdikten sonra herhangi bir isim kullanabilirsiniz. Soru şekli hiç değişmiyor.Lütfen, aşağıdaki örneklere bakın:
1.
— Како́го цве́та ваш чемода́н? – Bavulunuz ne renk?
— Он чёрный. – Siyah.
2.
— Я хочу́ купи́ть све́тло-кори́чневое пальто́. – Ben açık kahverengi palto almak isterim.
— Извини́те, у нас есть то́лько тёмно-кори́чневые пальто. – Kusura bakmayın, yalnız koyu kahverengi paltolarımız var.
3.
— Мы о́чень лю́бим ста́рые чёрно-бе́лые фи́льмы. – Eski siyah-beyaz filmleri çok severiz.
Dikkat edin!
Birinin özellikleri (saç rengi, göz rengi) tarif edildiğinde bazı standart renkler yerine şunlar kullanılır:
ка́рие (глаза) [káriyi] – ela (göz)
седы́е (волосы) [sidı́yi] – ak (saç)
ры́жие (волосы) [rı́jıyi] – kızıl (saç)
ру́сые (волосы) [rúsıyi] – sarı (saç)
кашта́новые (волосы) [kaştánavıyi] – kestane, kumral (saç)
Birinin saç rengini tarif ederek şunları da kullanabilirsiniz:
светловоло́сый [svetlavalósıy] – sarışın
тёмноволо́сый [tyomnavalósıy] – kumral
Lütfen, örneklere bakın:
4.
— У Ка́ти све́тлые во́лосы и ка́рие глаза́. = Ка́тя светловоло́сая и карегла́зая(де́вушка). – Katya’nın açık renk (sarı) saçları ve ela gözleri var.
Son olarak renk isimlerini içeren bazı Rusça deyimleri üzerinde duralım. Rusça’daki bazı renklerin anlamları Türkçe’dekilerine çok benzer:
чёрная за́висть – kara kıskançlık
чёрное зо́лото – kara altın (petrol hakkında söylenir)
чёрный ры́нок – kara borsa (kayıtdışı ekonomi)
чёрный день – kara gün (kötü zamanlar)
Bazı deyimlerin ise Türkçe karşılıkları bulunmamaktadır:
бе́лая за́висть – beyaz/ak kıskançlık (şaka olarak söylenir; başkasının şartlarına, eşyalarına kin ve nefret hissetmeden sahip olmak isteğini belirtir)
бе́лая воро́на – beyaz karga (çevresinde garip görünen biri, çevresine hiç benzemeyen biri)
золоты́е ру́ки – altın eller, kollar (becerekli bir insan)
Кра́сная пло́щадь – Kızıl Meydan (‘güzel meydan’ anlamında)
све́тлая голова́ – açık kafa (akıllı biri)
Lütfen, aşağıdaki örneklere bakın:
5.
— Сергей – умница, светлая голова! – Afferin Sergey’e, kafası çalışıyor!
6.
— Большое спасибо за помощь! У вас золотые руки. – Yardımınız için teşekkürler. Altın eliniz var! (=Elinize sağlık).
7.
— Я чувствую себя белой вороной. – Kendimi beyaz karga gibi hissediyorum (=Kendimi yabancı hissediyorum).
8.
— Привет! Мы сейчас на море. – Selam. Şimdi deniz kenarındayız.
— Завидую вам белой завистью! – Sizleri beyaz kıskançlıkla kıskanıyorum.
Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle…
Kaynak: Sputnik