Bugünkü dersimizde Rusça’daki yer belirten zarflar üzerinde duracağız.
Bu zarfları, yolu, bir şeyin veya bir kimsenin nerede olduğunu, nereden nereye hareket ettiğini sorarak veya göstererek kullanırız. Bunlar, cümlede fiilden sonra gelir, fiile göre farklı hallerde kullanılır. Bugün üzerinde duracağımız zarflar, ‘где?’ [gde] (nerede?), ‘куда́?’ [kudá] (nereye?), ‘отку́да?’ [atkúda] (nereden?) sorularına yanıt verir.
İlk olarak işimizi kolaylaştıracak durumla karşılaşıyoruz. ‘Где?’ (nerede) ve ‘отку́да?’(nereden) sorularına cevap veren ve yer belirten zarfların, —DA ve —DAn çekimleri neredeyse aynı (son 3 şekli farklı):
Где? – Nerede?
сле́ва [sléva] solda
спра́ва [správa] sağda
сза́ди [zzádi] arkada
впереди́ [fpiridí] ileride
внизу́ [vnizú] aşağıda
наверху́ [navirhú] yukarıda
Отку́да? – Nereden?
сле́ва [sléva] soldan
спра́ва [správa] sağdan
сза́ди [zzádi] arkadan
спе́реди [spéridi] ileriden
сни́зу [snízu] aşağıdan
све́рху [svérhu] yukarıdan
Şimdi ‘куда́?’ (nereye) sorusuna cevap veren zarflara bakıyoruz:
Куда́? – Nereye?
нале́во [naléva] sola
направо́ [napráva] sağa
наза́д [nazát] arkaya
вперёд [fpiryót] ileriye
вниз [vnis] aşağıya
наве́рх [navérh] yukarıya
Lütfen, Yer Belirten Zarfların Fiillerle kullanışlarına bakın:
Где? – Nerede?
находи́ться сле́ва (от) – (bir şeyin, bir kimsenin) solunda bulunmak
располага́ться спра́ва (от) – (bir şeyin, bir kimsenin) sağında bulunmak
видне́ться сза́ди (чего?) – (bir şeyin) arkasında görünmek
показа́ться впереди́ – ileride görünmek
стоя́ть внизу́ – aşağıda durmak
лежа́ть наверху́ – yukarıda durmak
Отку́да? – Nereden?
вы́йти сле́ва – soldan çıkmak
вы́ехать спра́ва – sağdan çıkmak
подойти́ сза́ди – arkadan yaklaşmak
подня́ться сни́зу – aşağıdan çıkmak, kalkmak
спусти́ться све́рху – yukarıdan inmek
Куда́? – Nereye?
поверну́ть нале́во – sola dönmek
пойти́ напра́во – sağa gitmek
верну́ться наза́д – geriye dönmek
дви́гаться вперёд – ileriye gitmek, ilerlemek
спусти́ться вниз – aşağıya inmek
подня́ться наве́рх – yukarıya çıkmak
Lütfen, örneklere bakın:
1.
— Где (нахо́дится) кинотеа́тр? – Sinema nerede (bulunuyor)?
— Кинотеа́тр (нахо́дится) спра́ва от метро́. – Sinema, metronun sağında bulunuyor.
2.
— Где сейча́с Серге́й? – Sergey şuan nerede?
— Серге́й уже́ (где?) внизу́, ждёт нас в ло́бби. – Sergey artık aşağıda, bizi lobide bekliyor.
— Хорошо́, дава́йте спу́стимся (куда?) вниз. – Tamam, aşağıya inelim.
3.
— Я е́хал по у́лице и вдру́г на меня́ (откуда?) спе́реди вы́ехал большо́й грузови́к. – Yolda gidiyordum, birden (ileriden) tam önüme büyük bir kamyon çıktı.
4.
— Пожа́луйста, верни́тесь (куда?) наза́д и подожди́те нас (где?) наверху́ в за́ле. –Lütfen, geri dönün ve bizi yukarıda, salonda bekleyin.
5.
— Лифт спусти́лся (откуда?) све́рху (куда?) вниз и сейча́с сно́ва подни́мется (куда?) наве́рх. – Asansör yukarıdan aşağıya indi ve şimdi tekrar yukarıya çıkacak.
6.
— Мы пи́шем (откуда?) сле́ва (куда?) напра́во, а ара́бы – (откуда?) спра́ва (куда?) нале́во. – Biz soldan sağa yazıyoruz, Araplar ise sağdan sola yazıyor.
7.
— Он смо́трит на всех (откуда?) све́рху (куда?) вниз. – Herkese yukarıdan bakıyor.
Bir sonraki derste görüşmek dileğiyle…
Kaynak: Sputnik